Μύθος «Έρως και Ψυχή»

Ο Λατίνος συγγραφέας και φιλόσοφος, Λούκιος Απουλήιος, μας διηγείται το 2

ο μ.Χ αιώνα, το μύθο «Έρως και Ψυχή», ο οποίος προέρχεται από τη λαϊκή φιλοσοφία και παράδοση.

Ο μύθος αρχετυπικά λειτουργεί όπως ο κόσμος του ασυνειδήτου αφού στην ουσία είναι ο κόσμος των αρχετύπων, των μυθικών μοτίβων που συμπυκνώνονται και δημιουργούν το φαντασιωσικό κόσμο που προέρχεται από τις ανθρώπινες προβολές.

«Οι μύθοι είναι ένα παραμορφωμένο υπόλειμμα φαντασιώσεων που αφορούν στην επιθυμία». (Freud, 1930b)

Με τον τρόπο αυτό αποτελούν ένα ψυχολογικό ξεδίπλωμα όλων όσων αρχετυπικά κατοικούν μέσα μας.

Ειδικότερα, κατά το μύθο:

«Η θεά Αφροδίτη γεννήθηκε στα παράλια της Κύπρου, στους αφρούς της θάλασσας. Ο Ζέφυρος, ο δυτικός άνεμος, την μετέφερε, αφού την περιποιήθηκαν οι Ώρες, στον Όλυμπο. Όταν παρουσιάστηκε στους θεούς, όλοι έμειναν έκπληκτοι από την εκθαμβωτική ομορφιά της. Η εικόνα της προκάλεσε το αμέριστο ενδιαφέρον και τον πόθο των αντρών. Στο πέρασμά της, τα λουλούδια άνθιζαν και η φύση ζωντάνευε. Θεοί και θνητοί την επιθυμούσαν παράφορα. Λέγεται ότι ο Ήφαιστος κατάφερε να την κάνει γυναίκα του αλλά δεν μπόρεσε να την κρατήσει μακριά από τους πειρασμούς. Οι απιστίες της Αφροδίτης με άλλους θεούς, όπως ο Διόνυσος, ο Ποσειδώνας και ο Ερμής, γέννησαν πολλά παιδιά.

Η σημαντικότερη όμως «εξωσυζυγική» της σχέση, ήταν αυτή με τον θεό του πολέμου, Άρη.

Καρπός του έρωτά τους, ήταν ο Έρωτας. Ο φτερωτός θεός με τα βέλη, γεννήθηκε ένα καλοκαίρι από την ερωτική συνεύρεση της θεάς της ομορφιάς και του θεού του πολέμου. Ο Έρωτας εκπροσωπούσε τη σαγήνη και το πάθος, συναισθήματα που δημιουργούσαν ζωή. Εμφανιζόταν και έριχνε τα βέλη του, προκαλώντας ευτυχία και παράλληλα βάσανα στους ανθρώπους.

Ο Έρωτας όμως ερωτεύτηκε την Ψυχή, πέφτοντας ο ίδιος θύμα του έρωτα. Η Ψυχή, μία κοινή θνητή ήταν το αντικείμενο του πόθου του, η οποία ξεπερνούσε σε ομορφιά ακόμα και τη θεά του έρωτα, Αφροδίτη. Η ομορφιά της ήταν τόσο αλλόκοτη που πλήθος αντρών συνέρρεαν στο σπίτι της για να τη θαυμάσουν, μένοντας άφωνοι στη θέα του απρόσιτου κάλλους, το οποίο προσκυνούσαν με θρησκευτική λατρεία.

Η Αφροδίτη παρατήρησε ότι το ενδιαφέρον των αντρών προς το πρόσωπό της μειώθηκε και οι ναοί που τη λάτρευαν ερήμωσαν. Για το λόγο αυτό ζήλεψε θανάσιμα την Ψυχή και θέλησε να την εκδικηθεί. Για να το καταφέρει, διέταξε τον γιο της να δηλητηριάσει με τα βέλη του όλους τους άντρες, για να μην την ποθεί πια κανείς. Στην προσπάθειά του ο Έρωτας, κατά λάθος, πληγώθηκε από τα ίδια του τα βέλη και ερωτεύτηκε την όμορφη κοπέλα.

Στο μεταξύ παρά την ομορφιά της, η Ψυχή δε μπορούσε να παντρευτεί, ενώ οι αδερφές της είχαν ήδη δημιουργήσει οικογένεια και παιδιά. Οι γονείς της απογοητευμένοι απευθύνθηκαν στο μαντείο των Δελφών. Ο χρησμός τους είπε, ότι η Ψυχή θα παντρευόταν έναν αθάνατο και ότι έπρεπε να πάει ντυμένη νύφη στην κορυφή ενός βουνού και να περιμένει για άντρα της, έναν δράκο που πετάει φωτιές και γεμίζει τρόμο ακόμα και τους θεούς. Αν και οι γονείς ένιωσαν συντετριμμένοι από το χρησμό, αποφάσισαν να τον εκπληρώσουν.

Η Ψυχή ανέβηκε θλιμμένη με διάθεση γενικού πένθους σε ένα βουνό, σε μία τελετή που έμοιαζε γάμος – θανάτου και για αυτό ο Ζέφυρος, επειδή τη λυπήθηκε (μετά από οδηγία του Έρωτα) φύσηξε δυνατά και την προσγείωσε σε μία καταπράσινη κοιλάδα. Τότε αντίκρισε μπροστά της ένα εκθαμβωτικό χρυσό παλάτι. Το είχε δημιουργήσει ο Έρωτας που κάθε βράδυ επισκεπτόταν την κοπέλα και έκανε έρωτα μαζί της, με την προϋπόθεση να μην του ζητήσει ποτέ να της αποκαλύψει το πρόσωπό του. Επέστρεφε κοντά της κάθε νύχτα και εξαφανιζόταν πριν από το φως της ημέρας. Η Ψυχή μαγευόταν όλο και περισσότερο από τον αόρατο εραστή.

Στο μεταξύ οι αδερφές της, έμαθαν ότι ζούσε όμορφα, τη ζήλεψαν και θέλησαν να υπονομεύσουν την ευτυχία της. Ο ίδιος ο Έρωτας την είχε προειδοποιήσει να τις αγνοήσει, διαφορετικά θα έβλαπταν τον ίδιο και θα προκαλούσαν την καταστροφή της. Η Ψυχή, τους εκμυστηρεύτηκε ότι δεν είχε δει ποτέ το πρόσωπο του συζύγου της απ’ τον οποίο ήταν ενθουσιασμένη. Τότε οι αδερφές της την ξεγέλασαν και της είπαν ότι ο μυστηριώδης άνδρας που πλάγιαζε μαζί του κάθε βράδυ, ήταν ο δράκος του χρησμού. Τα λόγια των αδερφών επηρέασαν την Ψυχή, η οποία αποφάσισε να τον σκοτώσει στον ύπνο του, πριν τη σκοτώσει αυτός. Όταν εκείνος λοιπόν αποκοιμήθηκε, η Ψυχή πήρε ένα κερί και ένα μαχαίρι και ετοιμάστηκε να τον σκοτώσει. Το φως του κεριού, αποκάλυψε το πρόσωπο του εραστή.

Δίπλα της βρισκόταν η αρρενωπή, πανέμορφη μορφή του θεού Έρωτα. Το κερί όμως έσταξε πάνω του,τον ξύπνησε και εκείνος τρόμαξε και πέταξε μακριά της.

Οργισμένος απ’ την προδοσία ο Έρωτας, δεν ήθελε να ξαναρίξει τα βέλη του. Ο κόσμος πλέον θα ζούσε χωρίς έρωτα. Οι άνθρωποι έχασαν τη χαρά τους, σταμάτησαν να κάνουν έρωτα, να παντρεύονται, να κάνουν παιδιά. Η ζωή τους έγινε αδιάφορη, μελαγχολική.

Η Ψυχή κατάλαβε την παραπλάνηση των αδερφών της και μετάνιωσε αμετάκλητα για αυτό που έκανε. Άρχισε να ψάχνει απεγνωσμένα παντού τον Έρωτα, αλλά δεν μπορούσε να τον βρει γιατί η Αφροδίτη τον είχε φυλακίσει. Απελπισμένη εμφανίστηκε στη μητέρα του, για να ζητήσει τη βοήθειά της. Η Αφροδίτη της είπε ότι για να ξαναβρεθεί με τον αγαπημένο της, θα έπρεπε να αποδείξει την αγάπη της με τρεις δοκιμασίες με τις οποίες είχε στόχο να την εξοντώσει. Η πρώτη ήταν να ταξινομήσει μία τεράστια ποσότητα οσπρίων, η δεύτερη να της φέρει μαλλί από χρυσόμαλλα πρόβατα και η τρίτη και πιο δύσκολη να της φέρει από τον Κάτω Κόσμο ένα κουτί με το ελιξήριο ομορφιάς, που χρησιμοποιούσε η θεά του σκότους, Περσεφόνη. Τα στοιχεία της φύσης λυπήθηκαν την κοπέλα και τη βοήθησαν να φέρει εις πέρας όλες τις δοκιμασίες. Όταν όμως η Ψυχή άνοιξε από περιέργεια το κουτί της Περσεφόνης, έπεσε σε βαθύ ύπνο, αφού το ελιξήριο της ομορφιάς ήταν ο ύπνος.

Ο Έρωτας απελπισμένος από τις δοκιμασίες της αγαπημένης του, δραπέτευσε από τη φυλακή του και πήγε στον Όλυμπο να ζητήσει τη βοήθεια του Δία. Ο Δίας άκουσε τις παρακλήσεις του ερωτευμένου νέου και τους επέτρεψε να μείνουν για πάντα μαζί, αφού πρώτα έκανε την Ψυχή

αθάνατη…». 

(Wikipedia)